‘Italiaanse meestercomponist Claudio Monteverdi en tijdgenoten’
La Sfera Armoniosa
Mike Fentross, luit
Paulina van Laarhoven, viola da gamba
Johannette Zomer, sopraan
Datum: 8 januari 2023
Tijd: 11.30 uur
Locatie: Het Park, Othellozaal
Voor het bestellen van toegangskaarten: hetpark.nl
Programma:
Giulio Caccini (1545 – 1618)
Amarilli, mia bella
Constantijn Huygens (1596 – 1687)
Laetatus sum
Avertisti
Claudio Monteverdi (1567 – 1643)
Laudate Dominum
J.M. Kapsberger (1580 – 1651)
Canzona prima
Gia risi del mio mal
Figlio dormi
Constantijn Huygens (1596 – 1687)
Allemande Zuilekom
Morte dolce
Con la candida man
Riposta dalla finestra
Diego Ortiz (1685 – 1750)
Recercadas
Claudio Monteverdi (1567 – 1643)
Lamento d’Arianna
Barbara Strozzi (1619 – 1677)
l’Amante segreto
Claudio Monteverdi (1567 – 1643)
Quel sguardo sdegnosetto
Biografie:
La Sfera Armoniosa werd in 1992 opgericht door luitist Mike Fentross en viola da gamba-speelster Paulina van Laarhoven en richt zich voornamelijk op muziek uit de 17e en 18e eeuw. In korte tijd ontwikkelde La Sfera Armoniosa zich tot een ensemble van topniveau dat lovende kritieken kreeg voor een breed scala aan projecten gedurende drie decennia van haar bestaan.
Het speelde op grote festivals en prominente concertpodia, waaronder Festival van Vlaanderen, Festival d’Ambronay, Haydn Festival Eisenstadt, Philharmonie Essen, Holland Festival Oude Muziek Utrecht, Festival Musica Antiqua Brugge, Cremona Monteverdi Festival, Musikfestspiele Potsdam, Bayreuth Barock, Muziekcentrum Vredenburg, Amuz Antwerpen en het Concertgebouw Amsterdam.
Naast muziek van bekende componisten als Monteverdi, Handel en Pergolesi voert het ensemble ook minder bekende muziek uit; deze werken destilleren ze uit oude muziekdrukken en manuscripten na uitgebreid onderzoek.
La Sfera Armoniosa werkt momenteel aan de serie Hollandse Meesters. Muziek van vergeten Nederlandse componisten uit de 17e en 18e eeuw, zoals Willem de Fesch, Pieter Hellendaal en Unico van Wassenaer is of zal worden opgenomen en uitgevoerd op nationale en internationale concertpodia.
De bezetting van het ensemble wisselt, afhankelijk van het gespeelde repertoire, en kan worden aangevuld met instrumentalisten, vocale solisten en koren. Vandaag wordt de vaste kern – Mike Fentross en Paulina van Laarhoven – aangevuld met sterzangeres Johannette Zomer.
De Nederlandse sopraan met internationale carrière is eveneens topspecialist in dit repertoire.
Het programma dat ze vandaag brengen in het Park draait rond de Italiaanse meestercomponist Claudio Monteverdi en tijdgenoten; deze componisten schetsen een prachtig beeld van de woelige periode van de overgang van renaissance naar barok.
Giulio Caccini en Claudio Monteverdi waren belangrijke vertegenwoordigers van de toen opkomende monodie: de nieuwe barokstijl waar het emotionele gewicht van de tekst vooropstaat. Solozang met begeleiding werd daarbij gezien als het ideale medium om dit uit te drukken. Verstaanbaarheid van de tekst was belangrijk met duidelijk afgebakende melodieën en navolging van de natuurlijke spraak (al is Monteverdi’s psalmzetting Laudate Dominum niet wars van vocale versiering). De instrumentatie is een trouwe dienaar van de woorden. Deze stijl stond aan de basis van de opera.
Constantijn Huygens was naast adviseur van drie Prinsen van Oranje zeer muzikaal en een van de belangrijkste dichters uit de Gouden Eeuw. Hij bespeelde onder andere de theorbe en de viola da gamba en componeerde meer dan 800 stukken. Naast muziek op wereldlijke teksten schreef hij ook een verfijnde toonzetting van Psalm 122. Daarnaast klinkt vandaag het enige instrumentale stuk dat van hem is overgebleven.
La Sfera Armoniosa diept ook andere verborgen schatten voor ons op zoals liederen van de Duits-Italiaanse componist/virtuoos Johannes Kapsberger en van de Spaanse Diego Ortiz, waarvoor we een uitstapje maken naar de 16e eeuw.
Een ander prachtig voorbeeld van vroege monodie is de schrijnende Lamento d’Arianna van Monteverdi. De melodie van de zangstem is fijnzinnig gemodelleerd naar de natuurlijke spraak, die passend wordt geïntensiveerd zoals met bijvoorbeeld de uitroepen ‘Lasciatemi morire’ (laat me sterven) aan het begin.
Expressief is ook l’Amante segreto van Barbara Strozzi, een van de weinige vrouwelijke componisten van de 17e eeuw. Het stuk wordt gedragen door een dalend patroontje van vier tonen, dat sinds het begin van deze eeuw een traditioneel uitdrukkingsmiddel is om tranen uit te beelden (in navolging John Dowland en diens luitlied ‘Flow my tears’). De zangmelodie neemt dit tranenmotief over met de openingswoorden ‘Voglio, voglio’ en weifelt op een wringende dissonant bij het woord ‘morire’.
Voor meer informatie: lasfera-armoniosa.com en johannettezomer.com